Okulların açılmasına kısa bir süre kalmışken biz kırtasiye ürünlerine, beslenmesine dikkat ediyoruz ancak önemli bir nokta göz ardı ediliyor. Okula başlayan çocuklarda baş ağrısı şikâyetleri artıyor. Bunun nedeni sizin düşündüğünüz gibi okula gitmek istemeyen çocukların kaprisi değil. Eğitim sezonu başında çocuklarda görülen baş ağrısının en önemli nedeni çocukların yaz tatilinde tüm rutinlerinin bozulması, yemek ve uyku düzenlerinin değişmesidir. 5 ila 17 yaş arasındaki çocukların yüzde 20’si de baş ağrısı şikayetinden yakınıyor. Peki, çocuklarda baş ağrısını nasıl azaltabiliriz ve hangi baş ağrısı neye işaret ediyor olabilir?
Çocuklarda en sık görülen baş ağrısı, migren ve gerilim baş ağrısıdır. Migren çocukların yaşadığı ağrı bakımından en şiddetli olanıdır. Migrene genellikle bulantı ve kusma eşlik eder, ayrıca ışığa, sese ve kokuya duyarlılık ile ilişkilidir. Gerginlik baş ağrıları ise çok daha yaygındır. Gerilim baş ağrılarına çocuğun içinde bulunduğu kaygı veya stres neden olur. Pek çok çocuk, özellikle sınav haftalarında bu ağrıyı yaşar.
ÇOCUKLARDA BAŞ AĞRISI NEDEN OLUR?
Çocuklarda baş ağrısında akla ilk gelen nedenler beyin iltihabı, beyin sarsıntısı, kafa travması ya da beyin tümörü olmamalı. Çünkü bunlar tüm baş ağrılarının yüzde 5’den az bir kısmında nedeni oluşturur. Okul dönemlerinde baş ağrısının birincil nedenleri stres, uykusuzluk, yetersiz beslenme, vücudun susuz kalması ve göz yorgunluğu olabiliyor. Ciddi nedenleri düşünmeden önce, baş ağrısından yakınan çocuğunuzda şu tetikleyicilerin olup olmadığına bakmak gerekiyor:
- Aşırı yorgunluk ya da çok geç yatmak
- Susuz kalmak
- Öğün atlamak
- Telefon bilgisayar televizyon gibi ekran önünde günde maksimum 2 saatten fazla vakit geçirmek
- Stres veya kaygı nedeniyle oluşan kas gerginliği
- Adet dönemleri
- Çikolata, asitli veya kafeinli içecekler tüketmek
- Ailede migren veya kronik baş ağrısı öyküsü olması
STRES
Biz farkında olmasak da çocuklarımız okul öncesinde ciddi bir stres yaşıyor. Kendilerini derslere ve okul temposuna hazır hissetmemeleri, aile ve çevreden gördükleri baskı, yeniden okul arkadaşlarını görecek olma heyecanı, sosyal fobi gibi birçok durum stres ve kaygıya neden olur. Çocuklarda stres nedeniyle oluşan baş ağrısını azaltmak için çeşitli egzersizler ve zihnini boşaltacak aktiviteler yaptırılabilir. Ancak daha önemlisi bu stresi azaltmaktır. Bunun için de planlama yapmak, mümkünse rehber öğretmeninin yardımıyla uygun bir program hazırlamak onu rahatlatabilir.
UYKUSUZLUK
Tüm yaz çocuğunuz geç saatlerde uyudu, sabah istediği saatte uyandı. Böylece tüm uyku düzeni rutinin dışına çıktı. Şimdi yeniden aynı düzene alışmaya çalışmak ise baş ağrılarını tetikliyor. Çünkü şu dönemde erken saatte uyumakta zorluk çekiyor ve uykusuz kalıyorlar. Bu geçişin zorluğunu azaltmak için okul öncesinde çocukları erken uyumaya ve erken kalkmaya alıştırabilirsiniz. Her gece en az 8 saat uyku uyuduklarından ve hafta sonları da dâhil aynı saatlerde uyuyup aynı saatlerde uyandıklarından emin olun.
SUSUZLUK VE KÖTÜ BESLENME
Çocuklarda beslenme düzeni kuşkusuz yetişkinlerden daha önemli. Gelişim çağında oldukları için öğün atlamak kan şekerini hızlıca düşürebilir ya da onlar bir sorun olduğunu fark ettiğinde çok geç kalmış olabilir. Aniden düşen kan şekeri ya da susuzluk baş ağrısının yaygın nedenlerinden biridir. Havaların hala sıcak olduğu bu günlerde yeterince su aldıklarından emin olun. Okul zamanı takip etmek mümkün değilse de beslenme konusunda onları bilinçlendirmeniz önemli. Öte yandan, bazı gıdalar spesifik olarak baş ağrılarını tetikler. Çocuğunuzdaki baş ağrısı tetikleyicilerini tespit etmek ve onlardan nasıl kaçınacaklarını anlamalarına yardımcı olmak için bir günlük çok faydalı olacaktır.
GÖZ YORGUNLUĞU VE GÖRME PROBLEMLERİ
Göz yorgunluğu ve görme problemleri çocuklarda baş ağrılarını tetikleyebilir. Örneğin, çocuğunuzun sınıfın arka sıralarında oturması ve tahtayı görebilmek için kendini zorlaması bile baş ağrısını etkileyen durumlardan biri olabilir. Tabii bunun yanı sıra ekran bağımlılığı (cep telefonu vs.) da önemli bir baş ağrısı nedenidir. Ayrıca uzun saatler kitap okumak, ders çalışmak göz yorgunluğuna neden olabilir. Bu göz yorgunluklarını engellemek için onun molalar vermesini sağlamalısınız. Özellikle ekran için geçerli olan 20 dakika kuralını unutmayın. Her 20 dakikada bir 20 saniye 20 metre uzağa bakmak gözleri zararlı etkilerden korumak için önemli bir mola.
NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİ?
Aşağıdaki şu koşullar varsa doktora görünmekte fayda olabilir:
- Hiç yaşanmamış yeni bir baş ağrısı söz konusuysa,
- Gittikçe daha da kötüleşen bir baş ağrısıysa,
- Baş ağrısı, yatma ya da ayağa kalkma gibi hareketlerle kötüleşiyorsa,
- Sabahları daha kötüyse veya çocuğunuzu uykudan uyandırdıysa,
- Israrcı bir kusma eşlik ediyorsa,
- Kafada şişlik, ateş veya boyunda sertlik gözlemleniyorsa.
Çocuğunuzun bir uzman doktor tarafından değerlendirilmesi en iyisidir. Eğer doktorunuz fiziki muayenede migrenden şüpheleniyorsa bir nöroloji uzmanına yönlendirebilir veya MR gibi tarama tetkiklerine ihtiyaç duyulabilir. Ek olarak, çok fazla ağrı kesici tüketmenin de geçmeyen ve daha da kötüleşen baş ağrılarına yol açabileceğini unutmayın. Eğer reçetesiz ağrı kesicileri haftada üç ila dört kez kullanıyorlarsa, daha şiddetli baş ağrısı tersine artacaktır. Çocuğunuzun küçük yaşlarda çok fazla ağrı kesici kullanmasını önlemek için onun yaşamını düzenlemeniz gerekiyor. Düzenli uyku, düzenli ve sağlıklı beslenme ve stresten uzak kalmak çocuğunuzu bu şikayetlerden koruyacaktır.
