Her geçen gün kişiye özel yaklaşımların hastalık tanı ve seyrinde önemi daha ön plana çıkıyor. Çok yakın zamanda Alzheimer hastalığı erken tanısı için kognoskopi testinin önemini vurguladık. Kognoskopi için sürekli yeni araştırma teknikleri geliştiriliyor.
Kişisel biyobelirteçlerle hastalık riskinin tahmini
Ve işte yeni bir adım daha; Bilim dünyası, Alzheimer hastalığının anlaşılması ve tedavisinde çığır açacak yeni bir gelişmeyle karşı karşıya! Duke Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Pennsylvania State Üniversitesinden araştırmacılar, Alzheimer hastalığını daha önce hiç olmadığı kadar kişiselleştirilmiş ve doğru bir şekilde tahmin edebilen bir matematiksel model geliştirdiler.
Bu yenilikçi yaklaşım, Alzheimer Hastalığı Biyobelirteç Kaskadı (ADBC) adı verilen ve kişinin kendi biyolojik belirteçlerine dayanan bir modeli kullanıyor.
İşte bu modelin sunduğu bazı devrimsel özellikler:
Kişiye özel tedavi yöntemleri
Geleneksel yöntemlerin aksine, ADBC modeli her bireyin biyolojik belirteçlerini kullanarak hastalığın ilerleyişini tahmin ediyor. Bu sayede her hastaya özel tedavi planları oluşturulabiliyor. Yeni kognoskopi testinde bunların tümü mevcut.
Doğruluk ve hassasiyet
Bu kognoskopi yöntemi Alzheimer hastalığının biyobelirteçlerini gelecekteki değişikliklere göre tahmin edebilme konusunda %91 güvenilirliğe sahip.
Bu bulgular, Alzheimer hastalığının teşhis ve tedavisinde yeni bir dönem başlatabilir. Alzheimer hastalığına karşı mücadelenin çok daha etkin ve daha kişiselleştirilmiş bir hal alacağını öngörüyorlar. Alzheimer hastalığının anlaşılması ve tedavi edilmesi konusunda bu heyecan verici gelişme, tüm dünyada milyonlarca insan ve aileleri için yeni umutlar sunuyor.
Hastalığın çeşitliliğini anlama
Alzheimer hastalığı uzun süredir tek bir bozukluk olarak ele alınmıştı; ancak bu model, hastalığın her bir bireyde farklı biçimlerde ilerlediğini ve farklı biyolojik belirteç desenlerine sahip olduğunu ortaya koyuyor. Tüm bu alt nedenleri ayrıntılı olarak tek Tek ele alarak sizin Alzheimer alt tipinizi belirliyoruz.
Kognoskopi
Yeni araştırmalar, 40 yaş üstü tüm yetişkinlerin; özellikle Alzheimer ile ilgili aile öyküsü bulunanların ve kronik hastalıkları nedeniyle risk taşıyan kişilerin risklerinin belirlenmesinin “KOGNOSKOPİ TESTİ” ile mümkün olduğunu göstermektedir.
Söz konusu test ile olası riskler henüz klinik bir belirti yokken tespit edilmekte ve bireylere bazı sorunların düzeltilmesi için fırsat sunulmaktadır. Sonrasında beyin sağlığı periyodik olarak takip edilebilmektedir.
Ülkemizde şu anda sadece 2 kardeş merkezde “KOGNOSKOPİ TESTİ” ve “BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ RİSK ANALİZİ”ne dayanan, kişiye özel kognitif rehabilitasyon programını uzun zamandır uyguluyoruz.
KAYNAKÇA:
– J.R. Petrella et al, Personalized Computational Causal Modeling of the Alzheimer Disease Biomarker Cascade, The Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease (2024). DOI: 10.14283/jpad.2023.134.
