Alzheimer hastalığı ilerleyici bir beyin hastalığı, her yıl sıklığı giderek artıyor ve 20 yıl içinde bu sayı 3’e katlanacak gibi görünüyor.
Şu anda ülkemizde yaklaşık 1 milyon Alzheimer hastası var. Önceleri bu hastalığı ileri yaşlarda görmeyi beklerken, son dönemde artık genç yaşları da etkilemeye başladı. Erkenden risk faktörlerinin değerlendirilmesi ile hastalığın ortaya çıkması önlenebilmekte, erken tanı ve tedavi ile ilerlemesi durdurulabilmektedir.
Erken teşhis, bu hastalığın yönetilmesinde ve potansiyel tedavi yaklaşımlarının etkinliğini değerlendirmede kritik bir öneme sahip. Modern radyolojik gelişmeler, bu konuda büyük bir devrim yarattı.
Erken tanı doğruluğu
Klasik olarak Alzheimer hastalığında tanıyı klinik değerlendirmelerle koyuyorduk. Ancak MRI ve PET taramalarının kullanımı, beyindeki anormalliklerin ve tipik Alzheimer lezyonlarının (plaklar ve yumaklar) erken tespitini mümkün kıldı. Bu, hastalık henüz başlamadan yıllar öncesinde bile doğru teşhis koymaya yardımcı olur.
Hastalığın İlerlemesinin İzlenmesi
Gelişmiş görüntüleme teknikleri, hastalığın ilerleyişini izlemek için kritik bir araç haline de geldi.
İşte Alzheimer hastalığının tanı ve takibinde radyolojik yeni yaklaşımlar:
- PET (Positron Emisyon Tomografisi): PET taramaları, Alzheimer hastalığının erken teşhisinde ve beyindeki amiloid plakların (hastalığın karakteristik özelliği) izlenmesinde kullanılan önemli bir radyolojik inceleme yöntemi haline geldi. PET taramaları öncesinde kesin tanı için kişinin belinden bel sıvısı almak kesin tanıyı bize gösteriyordu, ancak artık PET yöntemi bizi bu zor işlemden kurtardı. Özellikle yeni geliştirilen amyloid PET taramaları beyni en ince ayrıntısına kadar üç boyutlu inceleyerek daha hassas şekilde net olarak demans tipini gösterebilmektedir. Artık dünya nerdeyse PET tetkiki yapmadan bu hastalığa tanı koymuyor.
- MR (Manyetik Rezonans) Görüntüleme: MRG, Alzheimer hastalığının teşhisinde ve izlenmesinde yaygın olarak kullanılan bir inceleme yöntemidir. Ancak bahsettiğimiz normal MR görüntülemeden çok daha farklı bir inceleme. Biliyorsunuz demans hastalasrında beyinde belli bölgelerde atrofş dediğimiz küçülme oluyor. Işte bu yeni MR tekniği beynin her bir unutkanlık bölgesinin tek tek hacmini ölçüyor küçülmenin ne oranda olduğunu bize net olarak verilerle sunuyor. Böylece hangi beyin bölgesine ait sorun olduğunu ve bununla nasıl baş etmemiz gerektiğini çok daha net görebilyoruz.
- Diffüzyon Tensör Görüntüleme (DTI): DTI, beyin dokusundaki mikro yapısal değişiklikleri değerlendirmek için kullanılan bir MRG türüdür. Alzheimer hastalığının erken belirtileri olan beyin hücrelerinin zarar görmesi ve iletişim yollarının kaybı gibi değişiklikleri tespit etmek için kullanılabilir.
- fMRI (fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme): Alzheimer hastalığının neden olduğu beyin fonksiyonlarının bozulması ve bağlantıların kaybı gibi değişiklikleri değerlendirmek için fMRI kullanılabilir. Bu yöntem, hastalığın erken belirtilerini ve beyin aktivitesindeki değişiklikleri izlemeye yardımcı olabilir.
Bu yeni radyolojik inceleme teknikleri, Alzheimer hastalığının erken teşhisini ve ilerlemesini daha hassas bir şekilde izlemeyi mümkün kılarak hastaların daha iyi yönetilmesine ve tedaviye erken başlanmasına yardımcı olabilir. Alzheimer hastalığı şüphesi olan kişilerin bir nöroloğa başvurması önemlidir.
