Çoğumuz zaman zaman “Her şeyi unutmaya başladım yaşlanıyorum!” sözlerini sarf ediyoruz. İlerleyen yaş, yoğun çalışma temposu basit unutkanlıklarınızın nedeni olabilirken atlanmaması gereken Alzheimer hastalığının da erken belirtileri olabilir.
Alzheimer hastalığı ne zaman başlar?
Alzheimer hastalığı aslında klinik ortaya çıkmadan nerdeyse 20 yıl öncesinde başlıyor ve hastalık klinik verdiği andan itibaren geri dönüşsüz ilerleyici bir hal alıyor. Hafızamızı, sosyal ilişkilerimizi sosyal hayatımızı be günlük yaşam aktivitelerimizi olumsuz etkileyecek düzeyde gerilemeye neden oluyor. Türkiye’de an itibarı ile 1 milyona yakın Alzheimer hastası var ve gelecek 20 yıl içinde bu sayının 3 katına çıkması bekleniyor. Tam bir iyileşme olmasa da erken tanı ve tedavi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabiliyor ya da yavaşlatılabiliyor.
Zaman zaman normal unutkanlıklarımız olabiliyor; sohbet sırasında anlık dikkatin dağılması, kelimeyi bulmada zorlanma, ajanda kullanarak hatırlamaya çalışma, karmaşık bilgiyi tekrar unutuyorsanız, çok işiniz var kafanız çok meşgul ve yorgunluk yaşıyorsanız, ara sıra gözlük anahtar gibi sık kullandığınız eşyalarınızı nereye koyduğunuzu unutup sonra hatırlıyorsanız, ara sıra tanıdıklarınızın ismini unutuyorsanız bu durum normaldir.
Alzheimer hastalığının klinik evreleri
Alzheimer hastalığında klinik evreler önemli. Belirtilerde erken dönemde ipuçları arasında yön kaybı, yeni bilgileri unutmak sürekli aynı soruları sormak, aşina olunan işleri yapmakta zorluk yaşamak yemek hazırlama gibi, kelimeleri unutmak ve hatırlamakta zorlanmak, zaman ve yer karışıklığı, eşyaların yerlerini karıştırma, para hesabında hatalar yapması, verdiği randevuları unutması, özbakımda özensizlik gibi belirtiler ilk etapta karşımıza çıkabilir.
Orta evrede gördüğümüz belirtiler ise; yavaş yavaş mevsim, yıl gün gibi kavramlarda karışıklık, arkadaş çevresini tanımakta zorlanma, sürekli soruların ve olayların tekrarlanması, matematik hesaplarını yapamama, kişisel özbakımda destek ihtiyacı duymak, hastalık ilerledikçe isteksizlik depresif ruh hali başlar.
İleri evreye geçişte en önemli belirtilerden biri idrar kaçırma problemidir. Beslenme oturmak, yemek yemek için yardım alması gereklidir, iletişim kurma sohbeti devam ettirme kaybolur, aile ve yakın çevreyi artık karıştırmaya başlar. Hareketsiz ve eve yatağa bağımlı hale gelir.
Alzheimer hastalığı neden olur?
Buna yol açan risk faktörlerinden kısaca bahsedelim. Yaş en önemli risk faktörüdür. İlerleyen yaşla birlikte sıklık artar. Akrabalarda özellikle anne baba kardeşler gibi birinci derece akrabalarda Alzheimer hastalığı olduğunda yakalanma riski artar. Yaşam boyunca sık tekrarlanan kafa travmaları şiddetli ya da hafif bile olsa Alzheimer riskini artırabiliyor.
Sık sigara ve alkol tüketimi de beyin dokusuna zarar verir ve riski artırır. Uykusuzluk en önemli tetikleyiciler arasındadır, 6 saat ve daha kısa uyku süreleri, düzensiz uyku saatleri, derin uykuya dalamama uzun süreli hafızayı olumsuz etkiler. Obezite de ayrı bir ciddi risk faktörüdür.
Son yapılan çalışmalara göre göbek çevreniz büyüdükçe beyniniz küçülüyor. Küçülen beyin bölgeleri özellikle motivasyon ve ödüllendirme ile ilişkili duygusal kontrolle ilişkili ve hafıza ile ilişkili bölgelerdir.
