Temel olarak sağlıklı olmak istiyoruz. Her birimizin sağlık anlayışı ve beklentisi farklı. Belki göbeğinizi sıkılaştırmak, daha genç görünen bir cilde sahip olmak, enerji seviyenizi artırmak, soğuk algınlığına yakalanmamak, baş ağrılarınızı azaltmak, yüksek tansiyonunuzu ilaç almadan düşürmek istiyorsunuz. Aslında amacımıza ulaşmak için ne yapmamız gerektiğini de kabaca biliyoruz, ama bir şekilde yapmıyoruz. Peki neden? Çünkü beynimize özen göstermiyoruz. Eğer göbeğinizden kurtulmak istiyorsanız beyninizin frontal lobunun işleyişini artırmanız gerekiyor. Baş ağrılarına veda etmek için beyni sakinleştirmek, cildiniz için zamanı geri almak istiyorsanız beyninizi yenilemekle işe başlamanız lazım. Her şey beyninizi sevmekle ve beyninizin vücudunuzu nasıl etkilediğini anlamakla başlıyor.
Beyin her şeyi kontrol eder!
Yaptığınız her işi ve vücudunuzdaki her şeyi beynimiz yönetir ve kontrol eder. Göbeğinizin yağlanmasına beyniniz karar verir. Pizza mı yoksa meyveli yoğurt mu yiyeceğinize beyniniz karar verir. Spor salonuna mı gideceksiniz yoksa tüm gün televizyon mu seyredeceksiniz, beyniniz söyler. Beynimizin verdiği kararlar bizden yıllarımızı götürebilir veya hayatımıza sağlıklı yıllar ekleyebilir.
Beyin kontrolünü elden bırakmayın!
Sağlıklı davranışlar sergileyememek tembellik değil aslında. Bir türlü spora başlayamamak, acıktığında pizzaya saldırmak aslında iradesizlik ya da sıradan bir tembellik değil. Olay beyninizde yatıyor.
Spora başlayıp devam ettirememe sorunu beyninizin prefrontal alanı dediğimiz işleri takip etme faaliyet alanının işlevinin az olduğunu gösteriyor. Bu bölge aynı zamanda dürtü kontrolünden sorumludur. Kendimizi stresli anda sigara alkol gibi kötü alışkanlıklara yönlendirmemizin sebebi de beyinde yatıyor.
Beynimizin duygusal bölgesi amigdala aşırı aktif çalışıyor; kontrol elden gidiyor. Motivasyon eksikliği ve enerji azalması dopamin üretiminde soruna işaret eder. Bazal ganglionlar dediğimiz beyin bölgesinde işlev azalması olacaktır.
Beyninizi kafa darbelerinden koruyun!
Beynimiz aslında inanılmaz bir organ. Düşünsenize 1400 gramlık bir jöle kıvamında yağ yığını içinde trilyonlarca sinir bağlantısı ile ve saatte 450 km hızla çalışan elektrik aksamı ile hem vücudumuzu hem dış dünyamızı yönetiyor. Muhteşem bir yapı ona iyi bakmanız çok önemli.
Beynimize en sık hasarı kafa darbeleri ile veriyoruz. Spor yaparken, özellikle de futbol oynarken aldığımız o düşük şiddetli ancak uzun dönem kafa darbeleri beyne ciddi zararlar veriyor. Araştırmalar hafif de olsa beyin hasarı yaşayan kişilerin duygusal, davranışsal, hafıza anlamında problemlerle karşılaştığını gösteriyor. Futbol topu ile kafanıza vurmayın, başınıza kask takmadan bisiklet-motorsiklet sürmeyin.
Beyin rezerviniz yaşam şeklinizi belirler
Beyninizin rezervi yani kapasitesini ne kadar doldurduğunuz ilerleyen yaşlarda ne kadar sağlıklı olacağınızın göstergesidir. Yaşam şekliniz beyin rezervinizi yansıtır. Etrafla ilgili öğrenmeye meraklı, sürekli kitap okuyan eğitim almış ve hayata pozitif bakan biri iseniz beyin rezerviniz oldukça iyidir.
Mutlu ve huzurlu bir ailede büyümek de beyin rezervini yükseltir. Hayat boyu yaşadığınız stresli olaylar, aşırı yoğun çalışma, uykusuz kaldığınız geceler beyin rezervinizin eksilmesine neden olur.
Beyin rezerviniz ne kadar fazla ise beyin sağlığınız o kadar korunuyor, kötü alışkanlıklara eğiliminiz o kadar azalıyor.
