Cıva, oldukça sinsi ve tehlikeli toksik bir maddedir. Birçok kronik hastalığın oluşumuna ve gelişimine sebep olabilen ve vücudumuzun çeşitli işlevlerinin bozulmasına yol açabilen cıva tahmin edilenden daha büyük zararlara yol açabilir. Cıva zehirlenmesi vücutta kısır bir döngü yaratır, oluşturduğu toksisite beslenme yetersizliğine, hormonal bozulmalara ve daha birçok soruna sebep olur.
Tüm bu etkilerine rağmen bu yakınmaların cıva zehirlenmesi sebebiyle oluştuğunu tespit edebilmek oldukça zordur. Çoğu hastanın bir türlü sebebi bulunamayan yakınmalarının geçmişte maruz kaldıkları cıva nedeni ile ortaya çıktığını bulmak zaman alacaktır. Tabii bahsettiğimiz bu yakınmalar, maruziyetin seviyesine, kişinin yaşam tarzına ve genetik yapısına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Hastalarda ruh hali, davranış, öğrenme veya psikiyatrik sorunlar olarak belirebilirler. Bazen hasta cıva maruziyetinden birkaç gün sonra belirti göstermeye başlarken bazen de haftalar aylar hatta yıllar sonra bu belirtileri gösterebiliyor.
Cıvaya maruz kalma
Hastaların cıva maruziyeti çoğunlukla amalgam diş dolgularından, Sanayiden havaya karışan cıva buharından ve bazı balıklarda bulunan cıvadan kaynaklanır. Bu kaynaklardan alınan cıva vücutta kolayca emilir, dağılır ve özellikle beyinde yoğunlaşır ve çeşitli nörolojik hastalıklara sebep olabilir. Cıva sağlıklı hücreler ile tepkimeye girerek hücrelerin içinde sıkışır ve vücutta daha fazla hasar oluşmasına sebep olur.
Cıva maruziyetinin en yaygın kaynakları
Amalgam dolgular: Gümüş diş dolguları%50’nin üzerinde cıva içerir ve sürekli olarak zehirli cıva buharı yayar.
Balık ve kabuklu deniz ürünleri: Sardalya, mezgit ve hamsi gibi küçük balıklarda çok çok düşük oranda bulunabilen cıva derinde yaşayan büyük balıklar ve kabuklu deniz ürünleri cıva içerirler. Birçoğu ayrıca, balık yemlerindeki pestisitlerin yanı sıra hormonlar, antibiyotikler, renk boyaları ve zehirli kimyasallar da içerirler.
Makyaj malzemeleri: Ruj fondöten, maskara, yüz kremleri, vücut losyonları, sabunlar, şampuanlar, bebek yağı, bebek pudrası, göz kontakt lens solüsyonları ve diğer kişisel hijyen ürünleri de cıva içerebilirler.
Organik olmayan yiyecekler: Gübre ve böcek ilaçlarından gelen cıvayı içerebilirler.
Musluk suyu ve plastik şişe suyu
Dövmeler: Dövmede kullanılan mürekkepler cıva içerir.
Hafif cıva zehirlenmesi belirtileri
Hafif cıva zehirlenmesi yaşayan kişi, hafif belirtiler gösterebilir. Örneğin, hastanın enerjisi sürekli düşükse, ufak tefek bağırsak sıkıntıları yaşıyorsa, hafif depresyon belirtileri gösteriyorsa, içe kapanıklık hissi oluyorsa, sosyal güvensizlik hissi duyuyorsa, duygusal iniş çıkışlar yaşıyor ve kolay sinirleniyorsa, görünürde bir sebep olmadığı halde vücutta gerginlik ve rahatsızlık hissediyorsa, baş ve vücut ağrısı çekiyorsa hafif cıva zehirlenmesi yaşıyor olabilir.
Orta derecede cıva zehirlenmesi belirtileri
Orta derecede cıva zehirlenmesi yaşayan bir hasta, tam zamanlı bir işi sürdürmekte ve çocuklarına bakmakta, evini çekip çevirmekte zorlanabilir. Hasta, sosyal hayatını devam ettirmekte, zaman planlaması yapmakta güçlük çeker, baş ağrısı, beyin sisi, anksiyete, güvensizlik, ruh hali dalgalanmaları, hassasiyet, ağlama nöbetleri, basit şeyler için bile stres yapmak, depresyon, uykusuzluk, kronik yorgunluk, panik, cilt sorunları, zayıf sindirim sistemi, bağırsak problemleri, gıda duyarlılığı, iştahsızlık, sık idrara çıkma, alkol ve kahve tüketiminin etki göstermemesi, hipotiroidi, ürolojik sorunlar, hormon dengesizlikleri, alerjiler vb. daha birçok sıkıntı yaşayabilir ve mutlaka tedavi edilmelidir.
Ciddi derecede cıva zehirlenmesi belirtileri
Ciddi derecede cıva zehirlenmesi yaşayan bir hasta, çalışamaz durumdadır, eve bağımlı yaşar, çok basit günlük işleri bile yapabilecek durumda değildir. Sürekli hasta hisseder, panik, sinirli ve depresiftir. Ciddi cıva zehirlenmesi yaşayan hastaların genellikle intihar düşünceleri vardır. Küçük odalarda olma korkusu, karanlıktan korkma, kendini öldürmekten korkma, yalnız ölmekten veya yalnız kalmaktan korkma gibi fobiler geliştirirler. Şiddetli bağırsak sorunları, baş ağrıları, aşırı beyin sisi ve zayıf hafıza, baş dönmesi, kas seğirmeleri, cilt problemleri (karıncalanma, kaşıntı, yanma, kızarıklıklar vb.) paranoya, kalp çarpıntısı, aşırı yorgunluk, oksijenden yoksun hissetme, şiddetli kontrol edilemeyen ağlama nöbetleri veya öfke patlamaları, normal seslere duyarlılık, özellikle geceleri çok sık idrara çıkma, aşırı derecede zayıf iştah, kilo kaybı, şiddetli vücut ağrıları ve eklem ağrıları, görmede azalma, bazen uçuşan cisimler görme, sürekli olarak içten elektrik çarpıyormuş gibi hissetme, kronik enfeksiyonlar (mesane, prostat, vajinal, akciğer, sinüs, boğaz, grip), beslenme yetersizlikleri, çok yüksek veya çok düşük B12 seviyeleri, düşük demir ve yüksek bakır seviyeleri.
Cıva zehirlenmelerinden nasıl kaçınabiliriz?
Cıva zehirlenmelerinden kaçınmak için tükettiğiniz besinlere dikkat etmelisiniz. Örneğin ton balığı, kılıç balığı, levrek ve midye gibi deniz mahsulleri oldukça yüksek oranlarda cıva içerirler, bu nedenle bu ürünleri sürekli tüketmemeye dikkat etmelisiniz bu besinler yerine daha makul cıva oranlarına sahip somon, mezgit, hamsi ve pisi balığı gibi balıkları tüketmeyi tercih edebilirsiniz. Kullandığınız makyaj malzemelerine, şampuanlara, sabunlara ve kremlere çok dikkat etmeli ve cıva içermeyen ürünler tercih etmelisiniz. Cıva içeren termometrelerin etrafında çok dikkatli olmalısınız. Dişlerinize yaptıracağınız dolguların da cıva içermemesine özellikle dikkat etmelisiniz. Tabii her şeye dikkat etmenize rağmen farkında olmadan cıva zehirlenmesi yaşayabilirsiniz, eğer yukarıda bahsettiğimiz yakınmaların birkaçına sahipseniz bir an önce doktorunuzla görüşüp kan testi yaptırmanızı öneririm.
