Demansın daha iyi anlaşılması doğru teşhis ve tedaviyi almanıza yardımcı olacaktır.
Günlük konuşmalarda, “Alzheimer” ve “Demans” terimlerini aynı anlama geliyormuş gibi kullanmak yaygın bir uygulamadır. Pek çok kişi bunların birbirinin yerine geçebileceğini düşünüyor, ancak farklılıklar var. Aradaki farkı bilmek size beyin sağlığı dünyasında biraz daha kolay gezinmenize ve doğru teşhisi almanıza yardımcı olabilir.
Demans ve Alzheimer hastalığı
“Demans, bilişsel gerileme ile karakterize edilen bir dizi hastalık için bir şemsiye terimdir ve daha sonra Alzheimer hastalığı, bu şemsiye altındaki en yaygın bunama türüdür”. Dolayısıyla, ilişkili olsalar da, birbirinin yerine geçebilecek terimler değildirler.
Dünya Sağlık Örgütüne göre demansı olan kişilerin yüzde 60 ila 70’inin Alzheimer hastalığı olduğu tahmin ediliyor. Bununla birlikte, bunama vakalarının geri kalan %30 ila %40’ı çok çeşitli sebeplerden karşımıza çıkar. Örneğin, vasküler demans, Lewy cisimli demans, frontotemporal demans, travmatik demans, bulaşıcı bir hastalıkla ilişkili demans ve hatta alkole bağlı demans vardır. “Bunların her birinin beyinde kendine özel etkileri vardır – kendine özgü ayırt edici özellikleri, yakınmaları ve seyri var, bazen birlikte de ortaya çıkabilirler. Demans, bilişi bozan herhangi bir durumu ifade eden bir şemsiye terimdir, ancak beyin gücünü engelleyebilecek birçok koşul vardır. Alzheimer en yaygın olanıdır.
“Sahip olduğumuz FDA onaylı ilaçlar çoğunlukla Alzheimer demansı içindir, çünkü bu en yaygın demans türü ve en çok araştırılanıdır”. “Lewy cisimciği, frontotemporal demans, Parkinson demansı gibi diğer demans türleri için gerçekten FDA onaylı belirli bir ilaç yok.” Bununla birlikte, başka bir demans türü teşhisi konan bir kişiye yine de Alzheimer hastalığını tedavi etmek için tasarlanmış bir ilaç reçete edilebilir.
Alzheimer nasıl farklıdır?
Alzheimer, başlangıcında, diğer demans türlerine göre öğrenmenizi ve hafızanızı daha fazla etkileme eğilimindedir, planlamanızı veya konuşma dağarcığını etkileme olasılığı daha yüksektir. Alzheimer hastalığı olan bir kişinin beyninde, sinir hücreleri arasında beta amiloid protein parçalarının yanı sıra hücrelerin içindeki protein tau yumakları birikimleri vardır.
Bilim adamları, bu plakların ve düğümlerin Alzheimer hastalığına nasıl yol açtığını tam olarak bilmiyorlar, ancak sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozdukları ve normal hücre süreçlerine müdahale ettiklerine inanılıyor. Hastalık ilerledikçe ve beynin daha fazla kısmı etkilendiğinde, kişi davranış değişiklikleri, kafa karışıklığı, sanrılar ve konuşma veya yürüme güçlüğü yaşayabilir. Diğer demans türleri, beynin hangi bölümlerinin etkilendiğine bağlı olarak farklı şekilde ilerleyebilir.
Hafızanız için endişeleniyorsanız ne yapmalısınız?
Demansın herhangi bir uyarıcı belirtisini yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız (tanıdık bir yerde kaybolmak, bir şeyleri unutmak veya düzenli olarak sosyal etkinlikleri atlamak gibi), yapmanız gereken ilk şey bir doktora görünmektir. Mutlaka yıllık fizik muayenenizde bilişsel bir değerlendirme de yapılmalıdır.
