Eski filmleri izlediğinizde veya büyüklerden eski zamanları anlatan hikâyeler dinlediğinizde şimdiki zamandan farklı bir atmosfer hissetmenizin asıl sebeplerinden biri zaman ile kaybedilen huzur ve aynı şekilde artan stres seviyeleri ile ilişkili. Bu günlerde herkesin bir stresi, bir sıkıntısı var gibi…
Aslında çevrenizden önce kendi psikolojik durumunuza bakarak da zamanın sizi nasıl değiştirdiği ile ilgili bir yorum yapabilirsiniz. Mesela eskisinden daha stresli hissediyor musunuz veya sürekli sınırlarınızı zorladığınızı mı hissediyorsunuz, gerildiğinizde baş ağrıları ve kas gerginlikleri yaşıyor ve uykusuzluk problemi mi çekiyorsunuz? İşte tüm bunlar hayatınızdaki olağan dışı stres seviyeleri ile ilişkilendirilebilir.
Yapılan bilimsel çalışmalarda insanların %84’ünün yüksek düzeylerde stres yaşadıkları görülüyor ve bu stres beraberinde duygu durum bozukluklarını, kilo değişikliklerini, uyku problemlerini ve en çok da duygusal bunalımı getiriyor.
Stres genellikle duygusal veya fiziksel olarak aşırı talepler alınması sonucu kendimizi yetersiz hissettiğimizde ortaya çıkar. Mesela bir proje için teslim tarihinin çok yakına çekilmesi bir stres oluşum sebebidir. Genellikle strese sebep olan ana sorun çözüldüğünde rahatlar ve stresin oluşturduğu gerginlikten kurtuluruz. Fakat stresin oluşturduğu psikolojik baskı bazen öyle yıpratıcı bir hal alır ki uzun süre etkisinden kurtulamayız ve bu da hayatımıza olumsuz yansır. Öyleyse yaşadığımız stres halinin yalnızca günlük stres mi yoksa daha ciddi bir stres problemi mi yaşadığımızı nasıl ayırt edeceğiz?
Stres aslında bazılarımız için motive edici bir etki oluşturabilir. Mesela işlerinizi stres altındayken en iyi şekilde çıkarıyor olabilirsiniz. Veya günlük zorlukları ve ufak problemleri stres altındayken çok daha iyi yönetebilirsiniz. Fakat bu stres hali uzun süre devam ettiğinde sağlıksız bir hale gelebilir. Bu tarz durumlarda stres hem fiziksel hem de zihinsel sağlığınız için bir tehdit haline gelerek şu yakınmalara sebep olabilir:
- Korku, endişe ve kaygı hali oluşturabilir
- Beyin fonksiyonlarında azalmaya sebep olabilir
- Hormon dengesizlikleri oluşturabilir
- Beslenme düzenini bozabilir bu da aşırı kilo kaybı veya kilo alımı ile sonuçlanabilir
- Bağışıklık sistemini zayıflatarak hastalıklara açık hale gelmemize sebep olabilir
Araştırmalar yüksek stres seviyelerinin insanları bir tür savaş veya kaç moduna sokabildiğini gösteriyor. Bu da vücudunuzun genel sağlık durumunu etkileyerek ciddi sağlık problemleri geliştirmenize sebep olabilir. Özellikle yüksek düzeylerde yaşanılan stres vücutta ki stres hormonumuz kortizolün yükselmesine sebep olur ve bu da sağlıklı bağışıklık sistemimizi bozarak kardiyovasküler sistemimiz, beynimiz ve diğer hayati organlarımız için olumsuz bir etkiye sebep olur.
Ne yazık ki birçoğumuz stresle baş edebilmek ve kendimizi daha iyi hissedebilmek için alkol kullanımı, ilaç kullanımı veya aşırı yemek yemek gibi oldukça sağlıksız yöntemlere başvurmak zorunda kalıyoruz. Stresten uzaklaşmak için denediğimiz bu yöntemler zaman içerisinde çok daha ciddi hastalıkların oluşumuna sebep olabilir.
Peki, stresle nasıl başa çıkacağız dediğinizi duyar gibiyim… stresle mücadele için önerebileceğimiz 5 sağlıklı yöntem var bunlar:
Düzenli egzersiz
Düzenli olarak egzersiz yapmak vücudunuzdaki stres hormonlarını azaltarak zamanla strese karşı daha dirençli bir hale gelmenizi sağlar. Özellikle kalp atışlarınızı yükselten aerobik egzersizleri tercih etmeniz daha doğru olacaktır. Çünkü egzersizle yükseltilen kalp atışı hızı beynin kendi doğal morfini olarak nitelendirilen beta-endorfinlerini arttırır ve bu durum ruh halinizin artmasını sağlayabilir. Bunula birlikte BDNF dediğimiz beynin sağlıklı kalmasını sağlayan beyin büyüme faktörünün de artışını sağlayabilir. Bu sebeple egzersizin stresi azalttığının net bir şekilde bilindiğini söyleyebiliriz. Haftada en az 5 gün günde en az 30dk boyunca egzersiz yapmak bu bahsettiğimiz olumlu etkilerin oluşması için yeterli olacaktır.
Doğru nefes alma
Doğru nefes alma ve gevşeme tekniklerini kullanarak sağlığınızın ve mutluluğunuzun düşmanı olan stres ve endişeyi kontrol altında tutabilirsiniz. Nefes egzersizleri her zaman her yerde uygulayabileceğiniz müthiş faydaları olan bir terapi yöntemidir diyebiliriz. Derin nefesler almanızı sağlayarak hem fiziksel hem de zihinsel bir gevşeme oluşturan bu nefes egzersizleri 8 saniye boyunca nefes almanızı, 8 saniye boyunca aldığınız nefesi tutmanızı ardından 8 saniye boyunca nefes vermenizi ve bunu 4 kez tekrarlamanızı içeren egzersizlerdir. Bu egzersizi denediğinizde oluşturduğu farkı hissedeceksiniz.
Sosyal iletişim
Çevrenizdeki insanların beraber iyi vakit geçirdiğiniz, mümkün olduğunca sizinle aynı sağlık alışkanlıklarını benimseyen ve kendinizi mutlu hissettiren insanlar olmasına dikkat etmek stres ile mücadelede atabileceğiniz en önemli adımlardan olacaktır. İnsanlarla sağlıklı ilişkiler kurmak ve bu ilişkileri severek sürdürebilmek anlaşıldığınızı ve önemsendiğinizi hissetmenize ve beraberinde de beyninizin stresle mücadele ederek oluşturduğu olumsuz etkilerini ortadan kaldırmaya çalışmasına neden olabilir. Bunu yaparken oksitosin dediğimiz mutlulukla ilişkilendirilen hormonun salgılanmasını sağlar.
Meditasyon
Zihninizi rahatlatmak ve günlük hayatın yoğun stresinden zihnen de olsa uzaklaşabilmek için deneyebileceğiniz etkili yöntemlerden biri de meditasyondur. Meditasyon beyninizde hayal kırıklığı ve iç kargaşa oluşumuna sebep olan bölgeleri sakinleştirerek dikkat ve önsezilerinizle ilgili olan bölgelere kan akışının artmasına sebep olarak beyninizi uyarabilir. Meditasyon sırasında kendinizi rahat ve mutlu hissettiğiniz bir yeri hayal ederek oraya sığınmak ve o yerde olabilecek şeyleri gözünüzde canlandırmak ve bunu günde en az 20 dakika yapmak zihninizin boşalmasını ve tüm stresten arınmanızı sağlayacaktır.
Sakinleştirici takviyeler
Beyini sakinleştirici etkisi en yüksek olan nörotransmitör GABA dediğimiz gama-aminobütirik asittir. GABA’yı yeterli olanda almanın yolu ise basit bir şekilde dışardan takviyelerdir. Yapılan araştırmalar GABA’nın ağız yolu ile alınmasının stresi azaltıcı, ruh halini düzeltici, sakinleştirici ve zihinsel etkinliği arttırıcı etki oluşturduğunu gösteriyor. Sürekli bir endişe halindeyseniz, düşünceleriniz genellikle hep olumsuzsa ve uyumakta zorlanıyorsanız GABA takviyesi almak doğru bir karar olabilir.
GABA takviyeleri genellikle içerisinde huzursuzluk, sinirlilik ve anksiyete ile ilişkili zorluklar ile mücadelede yardımcı olabilecek birçok bileşenin kombinasyonunu barındırır. Stres karşısında savunmasız kalan beynimiz için sakinleştirici beyin dalgalarının üretiminiz kolaylaştırır ve stresin oluşturduğu beslenme eksikliklerini giderek gevşemeye yardımcı olur. Uykuya dalmanızı kolaylaştırarak düşüncelerinizi düzenlemenize yardımcı olur. Uyuşukluk hissi oluşturmadan sakinleşmenizi ve gevşemenizi sağlar. İçerisinde:
– GABA: Ana sakinleştirici nörotransmitör, zihni sakinleştirerek vücudun doğal mekanizmalarını destekler ve uykuya daha rahat dalmanızı sağlar.
– L-Theanine: Zihinsel odağınızı korur ve sakinleştirir, rahatlatıcı etki sağlar ve uyku kalitesini artırır.
– Magnezyum: Zihni ve bedeni gevşetir, uyku kalitesini yükseltir, sakinleştirici etkisi B6 vitamini ile güçlenebilir.
– B6 Vitamini: Gevşemeyi ve ruh halini güçlendirmeyi sağlar, serotonin üretimini arttırır ve beyin enzimlerini desteklemiş olur.
GABA takviyeleri, genel olarak beyin dalgalarınızın yardımı ile gevşemenizi ve endişe, korku gibi düşünceleri üzerinizden atmanızı sağlar. Özellikle uykularınızın daha sağlıklı bir hal almasına yardımcı olarak beyin sağlığınız için müthiş bir fayda sağlamış olur. Takviyeyi kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanızı öneriyoruz.
