Türkiye’de her 14 dakikada bir kişi inme geçiriyor ve 2017 yılında inme nedeniyle yine Türkiye’de 40 bin kişi yaşamını yitirdi. İnme gibi sağlık bakım sistemine yük oluşturan hastalıkların oranı, yaşam süresinin uzaması ve risk faktörleri ile yeterince baş etmemeye bağlı olarak gelecek yıllarda daha da artacaktır. Fakat bu yıl Amerika İnme Cemiyeti, beyin damarları tıkanması ile oluşan inme tedavisinin temelini kökten değiştiren yeni bir tedavi kılavuzu yayımladı. Bu kılavuz çığır açacak bir yöntemi de içeriyor. İşte inme tedavisi, inme belirtileri, inme merkezi olan hastaneler hakkında tüm merak ettikleriniz…
Beyin damar tıkanmaları, beyni besleyen veya kalp ve kalpten çıkan damarlarda oluşan kan pıhtılarının beyin damarlarına ulaşmasıyla kan akımında oluşan bozulma sonucu meydana gelir. Bu yıl Amerika İnme Cemiyeti beyin damarları tıkanması ile oluşan inme tedavisinin temelini kökten değiştiren yeni bir tedavi kılavuzu yayımladı.
Bu yeni kılavuz aslında çığır açacak düzeyde yeni bir tedavi sunuyor. Bu tedavi ile her üç inme hastasından biri tamamen iyileşebiliyor ve ömür boyu engelli yaşamaktan kurtuluyor.
Beyin Damar Hastalıkları Hasta Derneği olarak, biz bu yeni tedavinin tanınmasının ve farkındalığının çok önemli olduğuna inanıyoruz (www.beyinder.org).
Bu yeni tedavi yöntemine, bir kateter-kablonun tıkalı beyin damarı içine girmesi ve damarı tıkayan pıhtıyı çekip çıkarma tekniği deniyor. Bu işlemin adı ‘damar içi pıhtı temizleme’ yöntemidir. Bu yeni tedavi yöntemi ile milyonlarca inme hastası ölümden ve bakıma muhtaç olmaktan kurtulacaktır.
Ülkemizde her 14 dakikada bir kişi inme geçiriyor ve 2017 yılında inme nedeniyle 40 bin kişi yaşamını yitirdi
İnme sıklıkla kan pıhtısının beynin bir kısmını besleyen damarı tıkaması ile oluşur. Beslenemeyen beyin hücreleri öldüğünde sonuç inme ve buna bağlı sakatlık veya ölüm olabilir.
İnme, Dünya’da sakatlığın en sık sebebi kabul edilmektedir. Bugün şanslıyız ve şunu biliyoruz ki ‘damar içi pıhtı temizleme’ tedavisinin vakit kaybetmeden zamanında yapılması birçok inme hastasını tamamen eski sağlıklı günlerine geri kazandıracaktır.
Aşağıda beyin damarlarında pıhtıları temizlemeyi sağlayan tıbbi gelişmelerin bir zaman çizelgesini göreceksiniz. Bunlardan yakın zamanda en sık kullandığımız beyin ve kalp damarlarını tıkayan pıhtıları çözebilen ‘tPA’ adı verilen bir ilaç tedavisi idi. tPA, 1987 yılında kullanım için onaylandı. Politikacı Deniz Baykal ani ölümden tPA ve damar içi pıhtı temizleme tedavisi ile kurtarıldı, en büyük şansı bu tedavinin yapıldığı bir hastaneye götürülmesiydi.
- 1987 pıhtı çözücü ilaç (tPA) kalp krizi için onaylandı.
- 1996 tPA betin damar tıkanıklığını ilk 3 saatte kullanıldığında tersine çevirdi.
- 2004 İlk damar içi pıhtı temizleme cihazı kullanımı onaylandı.
- 2006 damar içi pıhtı pıhtı temizleme tedavisinin güvenilir ve etkili olduğu gösterildi.
- 2012 tPA tedavisi ilk 4.5 saatte uygulandığında da etkili olduğu gösterildi.
- 2015 damar içi pıhtı temizleme tedavisi inme başlangıcından ilk 6 saat sonraya kadar etkili bulundu.
- 2017 damar içi pıhtı temizleme tedavisi inme başlangıcından ilk 24 saate kadar etkili bulundu.
- 2018 yeni kılavuzlar 24 saat kadar bu tedavinin onaylanmasını savunuyor.
Damar içi pıhtı eritme tedavisi, inme belirtilerinin başlangıcından 24 saat içinde yapıldığında etkili bir yöntemdir. Bugüne kadar yapılmış en bilgi verici ve etkili tedavi yöntemidir. Ancak bu tedavinin çok güvenilir kişilerce yapılması önemlidir. Hastane acil servislerine bu tedaviyi duyup koşan inme hastalarına tPA ve/veya damar içi pıhtı eritme tedavisinin tecrübesiz tıbbi ekip tarafından yapılması risklidir. Ancak deneyimli merkezlerde yapılsa dahi bu tedavinin riskleri de bilinmelidir. Riskler konusunda tedavi öncesi hekimler size ayrıntılı bilgi verecek ve onayınızı alacaklardır. Bu yeni acil tedavi edici yöntemlerinin yapılabilmesi için bu alanda daha fazla özelleşmiş hekimin yetişmesi en önemli konudur. Ülkemizde de acil inme hastalarını bu tedavilerle kurtarabilecek çok daha fazla vasküler girişimsel tedavi yapan uzmana ihtiyacımız var.
İnmeyi tersine çevirmek için geliştirilmiş standartlar
Türkiye’de yaklaşık 100’ün üzerinde inme merkezinde damar içi pıhtı temizleme tedavisine aday olacak hastalar için Beyin BT ve MR tarama sonuçları analiz edilmektedir. Bu sonuçlarla hastalar anjiografi tedavi odalarında tedaviye alınmakta, kasıktan girilerek beyin damarlarına ulaşılan tedavi yöntemi ile damarı tıkayan pıhtılar çekip çıkarılmaktadır.
Yeni kılavuzlar seçilmiş hastalarda beyin görüntülemelerine bağlı olarak ilk 6 saatten 24 saate kadar uzayabilen pıhtı temizleme tedavisi için artan bir tedavi süresi önermektedir. Çalışmalar üç hastadan birinin inmenin yol açtığı hasardan kurtulduğunu ve tamamen iyileştiğini göstermektedir. Uygun hastalar için damar içi pıhtı temizleme tedavisinin zaman aralığını genişletmek daha fazla hastanın inmeden dolayı sakatlık geçirme riskini azaltmamızı sağlayacaktır. Ancak ne kadar erken müdahale edilirse çok daha fazla hayat kurtulacak, kazanılan yıllar için daha kaliteli bir yaşam ve ciddi mali tasarruf sağlanacaktır.
İnme sıklığı her geçen gün daha da artacak
İnme gibi sağlık bakım sistemine yük oluşturan hastalıkların oranı, yaşam süresinin uzaması ve risk faktörleri ile yeterince baş etmemeye bağlı olarak gelecek yıllarda daha da artacaktır. İnmeyi önlemek inmeyi tedavi etmekten aslında daha önemlidir; 1987 yılından bu yana beyin damar tıkanmalarında yapılan tedavilerdeki gelişmeler çok önemli olmakla birlikte yeni inme ortaya çıkmasını veya tekrarlamasını önlemek öncelikli konudur. Bu nedenle inmeden korunmada en önemli konu kolesterolünüz, tansiyonunuz, şeker hastalığınız gibi risk faktörlerinizi kontrolde tutmak olmalıdır.
