Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların 2050 yılına kadar dünya çapında 135 milyona ulaşarak “küresel bir salgın” olması bekleniyor. Suçlu ise genlerinizde değil yediğiniz tabağınızda. Beyninizin kaderi sizin geninizde değil. Kronik baş ağrıları, depresyon, epilepsi veya psikolojik sorunlardan muzdarip iseniz, suçlu DNA’nızda kodlanmamış olabilir.
Beyninizin bir tabak makarna ya da pizza sonrası acı çekiyor düşüncesi zor gibi gelse de, kendinizi hazırlayın. Muhtemelen işlenmiş şeker ve karbonhidratların sizin için sağlıklı karbonhidratlar kadar iyi olmadığını biliyorsunuz? Tahıl gerçeğine hoş geldiniz. Modern tahıllar sessizce beyninizi tahrip ediyor. “Modern” derken, beyaz un, makarna, pilavdan yediğiniz hamur işlerinden bahsediyorum. 2012 sonbaharında, Alzheimer Hastalığı Dergisi’ndeki bir rapor, Mayo Clinic’ten bir araştırma yayınladı; tabaklarını karbonhidratla dolduran orta yaşlı insanların, demansın erken dönemine yakalanma riskinin yaklaşık dört kat olduğunu ortaya koydu.
Tam olarak gluten nedir?
Gluten, kraker, unlu mamuller ve pizza hamuru gibi ekmek ürünleri yapmak için unu bir arada tutan yapışkan bir madde olarak işlev gören protein bileşiğidir.
Glüten duyarlılığı, farkında olduğumuzdan çok daha yaygındır. Çeşnilerimizde, atıştırmalıklarımızda, hatta kozmetik ürünlerimizde, el kremimizde ve dondurmamızda, çorbalarda, tatlandırıcılarda ve soya ürünlerinde gizlenir.
Gluten beyine neden bu kadar zararlıdır?
Bir süredir, tüm dejeneratif koşulların temel taşlarının iltihaplanma olduğunu biliyoruz. İltihaplanmanın tetikleyicilerinin başında ise gluten ve yüksek karbonhidratlı diyet beyne ulaşan inflamatuar yanıtın en belirgin uyarıcıları arasında. Orta yaşta kandaki yüksek inflamatuar belirteç seviyeleri, geç yaşamda beyin hacminde küçülmeye yol açar.
Diyabet ve demans arasındaki bağlantı nedir?
İnsüline dirençli iseniz, sadece beyin hücreleriniz açlıktan ölmekle kalmaz, vücudunuz beyinde biriken amiloid proteinini parçalayamayabilir. Yüksek kan şekeri, hücrelere zarar veren ve beyindeki damarların sertleşmesine yol açacak iltihaplanmaya neden olan bazı oksijen içeren moleküller üreterek vücuda zarar verir. Ateroskleroz olarak bilinen bu durum, tıkanmalar beyin dokusuna zarar verdiğinde meydana gelen vasküler demansa neden olabilir.
Yeni çalışmalar, kan şekeri yüksek olan kişilerin -şeker hastalığı olup olmadıklarına bakılmaksızın- normal kan şekeri olanlara göre daha fazla bilişsel etkilenme yaşadıklarını gösteriyor.
Beyin sağlığı için neden yağ bu kadar önemlidir?
Yağ, her zaman beslenmemizin temel kaynağıdır. İnsan beyninin %70’ten fazla yağ içerdiği gerçeğinin ötesinde, yağ, bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde çok önemli bir rol oynar. Basitçe belirtildiği gibi, omega-3’ler ve tekli doymamış yağlar gibi iyi yağlar iltihaplanmayı azaltırken, ticari olarak hazırlanmış gıdalarda bu kadar yaygın olan değiştirilmiş hidrojenlenmiş yağlar iltihaplanmayı önemli ölçüde arttırır.
Beyni tahılların ve diğer karbonhidratların zararlı etkilerinden korumaya yardımcı olacak besin maddeleri var mı?
İnsan beyninin kuru ağırlığının üçte ikisinden fazlası yağdır ve bu yağın dörtte biri DHA’dır. Yapısal olarak DHA, beyin hücrelerini çevreleyen membranlar, özellikle verimli beyin fonksiyonunun merkezinde yatan sinapslar için önemli bir yapı taşıdır. DHA inflamasyonun önemli bir düzenleyicisidir. DHA ayrıca iltihaplanmaya karşı savaşabilir. Ve şekerin yüksek olduğu bir diyetin, özellikle fruktozun zarar verici etkilerini engelleyebilir ve beynin diyetindeki çok fazla karbonhidratın neden olabileceği metabolik fonksiyon bozukluklarının önlenmesine yardımcı olabilir.
