İnsülin, kanda şeker oranı yükseldiğinde pankreanstan salgılanır ve şekeri enerji ihtiyacı olan hücrelere taşıyarak enerji kaynağı olarak kullanılmasını sağlar.
İnsülin dengesinde sorun olup olmadığını anlamak için kendinize bir bakın. Şeker veya ekmek için can atıyorsanız, öğleden sonra saat 3veya 4’te halsiz ve sinirli hissediyorsanız, göbeğinize zıpladığınız zaman sallanıyorsa bir sorun var demektir. İnsülin dengesinde sorunun ana kaynağı ya insülin eksikliği ya fazlalığı ya da insülin direncidir.
İnsülin eksikliği, yemeklerden sonra kanda artan şeker miktarının düşmemesine, hücrelerin besinden yoksun kalmasına neden olur. Bu yüzden diyabet hastaları, dışarıdan insülin almak zorundadır.
Diyabet hastalarının uzun süre yemek yemediklerinde ya da yemeklerden sonra, sıklıkla kalp çarpıntısı, terleme, konsantrasyon bozukluğu, halsizlik, anksiyete, zihin bulanıklığı, yorgunluk, ağızda aseton kokusu, bulanık görme atakları, ayaklarda uyuşma veya sinirlilik gibi yakınmaları olur.
İnsülin ve iştah kontrolü
Aşırı insülin üretimi beyni olumsuz etkiliyor. Sürekli salgılanan insülin belli bir süre sonra artık bu kadar fazla karbonhidrat tüketimine cevap verememeye başlar ve salgılamasını azaltır. Bu durumda da insülin direnci gelişir. İnsülin direnci olup olmadığınızı anlamak için en basit yöntem bel ve kalça oranınızı ölçmektir. Bu oran, 0,8’den büyükse, muhtemelen insülin direncine sahipsiniz. Bel/kalça oranı iyi bir gösterge olsa da bu duruma sahip olup olmadığınızın kesin tanısını koyabilmek için insülin direnci testine ihtiyaç duyulur.
İnsülin beyinde iki şekilde çalışarak iştahı uyarır. İştahı kesen hormon leptinin çalışmasını engeller, bu da daha fazla yememize ve daha az aktif olmamıza neden olur. İkinci olarak beynin ödül hormonu dopaminin yükselmesine neden olur. Dopamin, bağımlılık yapan davranışlardan alacağımız zevkle yemek yeme isteğini teşvik ediyor. Çatalı bırakmak hiç de kolay değil. Yemeğe bağımlı hale geliyoruz!
İnsülin ve karın yağları
İnsülin, vücudun sağlıklı çalışmasında önemli rol oynamasına rağmen, bu hormonun fazlalığı kesinlikle kilo almanıza neden olur. Çok fazla insülin vücudunuzu kullanılmamış glikozu yağ olarak depolamaya teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda depolanan yağın bir enerji kaynağı olarak kullanımını engeller. Bundan dolayı, yüksek insülin seviyesi, karın çevresinden yağ kaybetmeyi imkânsız kılar.
İnsülin dengeniz bozuk mu?
Kendinizi test edin. Her bir soruya cevabınız evet ise bir puan verin;
- Canım çok tatlı çekiyor, yedikten hemen sonra enerjik ve dinç hissetsem de bir zaman sonra tekrar yoruluyorum.
- Ailemde diyabet, hipoglisemi öyküsü var.
- Gün içinde huzursuz, endişeli ve yorgun hissediyorum veya aralıklarla baş ağrılarım oluyor ancak yemek yedikten sonra geçici olarak iyi hissediyorum.
- Yemek yedikten sonra iki üç saat yorgun ve güçsüz hissediyorum.
- Az yağlı yemekler yememe rağmen bir türlü kilo veremiyorum.
- Eğer arada bir öğün atlarsam sinirli, huzursuz, yorgun veya güçsüz hissediyorum.
- Karbonhidrattan yoğun bir kahvaltı yaparsam gün içinde iştahımı kontrol edemiyorum.
- Tatlı veya karbonhidrat yemeye başladığımda kendimi durduramıyorum.
- Eğer balık, et veya sebze yersem iyi hissediyorum. Fakat makarna, ekmek, patates, tatlı içeren öğünlerden sonra uykum geliyor, bitkin hissediyorum.
- Bir restorana oturduğumda hemen ekmek kutusuna yöneliyorum.
- Tatlı yedikten sonra kalp çarpıntıları hissediyorum.
- Tuza hassasiyetim olduğunu düşünüyorum.
- Genelde sabırsız, huzursuz ve endişeliyim.
- Hafıza ve odaklanma problemleri yaşıyorum.
- Yemek yemek beni sakinleştiriyor.
- Yemek yedikten birkaç saat sonra bitkin hissediyorum.
- Geceleri terliyorum.
- Genelde yorgunum ve halsizim.
- Bel bölgemde kilo fazlam var.
- Kan basıncım normalden yüksek.
- Tip 2 diyabetim var.
- Kronik mantar enfeksiyonlarım var.
8 ve üzerinde evet cevabınız varsa insülin dengesizliğiniz var demektir.
