Travmatik Beyin Hasarı dediğimizde aklınıza trafik kazaları veya başka sebeplerle kafatasına alınan ciddi darbeler geliyor. Fakat sanılanın aksine travmatik beyin hasarı oluşması için bu kadar dramatik olayların yaşanmasına gerek yok.
Basit bir düşme, başı çarpma bile travmatik beyin hasarı yapabilir. Travmatik beyin hasarı yanında örneğin kalp krizi geçirdiniz ve beyne giden kan akımı durdu hipoksik beyin hasarı da bir çeşit travmatik beyin hasarıdır aslında.
Küçük çarpmaları da önemsemeliyiz
Hepimiz ara ara kafamızı bir yerlere çarparız. Bu ani açılan bir kapı veya menteşesi gevşemiş bir dolap kapağı olabilir. Çoğu zaman bu küçük çarpmaları önemsemeyiz fakat kafatasında herhangi bir zarar oluşmasa da dıştan bir sıkıntı varmış gibi gözükmese de bu beynimizin zarar görmediği anlamına gelmiyor. Çünkü beynimiz bir tereyağı kadar yumuşak bir yapıya sahip ve kafatası onu koruma görevi üstlenen sert bir yapıdadır. Fakat kafatası her ne kadar koruyucu olarak görev alsa da kafamızı bir şeye çarptığımızda veya çok ciddi şekilde sarstığımızda beynimiz oluşan kuvvetin etkisi ile kafatasının duvarlarına çarpar ve bu durum beynimizdeki sinir ağında bozulmalara ve normal işlevlerin kaybına sebep olabilir.
Beyin hem güçlü hem de hassastır
Beynimiz inanılmaz derece de güçlü iken bir o kadar da hassastır.
Travmatik beyin hasarları oluşan bilinç kaybı, hafıza kaybı, motor becerilerin kontrolünde zorlanma gibi yakınmalar ve bu yakınmaların şiddetine göre hafif, orta ve şiddetli olarak sınıflanır.
Şiddetli Travmatik Beyin Hasarı
Şiddetli Travmatik Beyin Hasarı hastalarının en belirgin özelliği beyinde oluşan ciddi hasar sonucu motor becerileri, konuşma, hafıza, bilinç vb. birçok fonksiyonu yönetemeyecek durumda olmalarıdır. Hastalar çoğunlukla uzun dönem yatarak tedavi almak zorunda kalır. Hastaların neredeyse tamamı eski hallerine geri dönebilmek için uzun ve meşakkatli rehabilitasyon programlarına tabii tutulurlar ve maalesef oluşan hasarlar kalıcı olabilir.
Orta Şiddette Travmatik Beyin Hasarı
Orta şiddette Travmatik Beyin Hasarı hastalarında hastaların şikayetleri hemen travmanın ardından veya birkaç gün sonra başlayabilir. Şiddetli travmatik beyin hasarındaki gibi çeşitli fonksiyon bozukluklarının oluşumuna da sebep olabilir fakat etkileri ve şiddetli travmadaki kadar yoğun değildir. Genellikle baş ağrısı, mide bulantısı, görme ve konuşmada bozulmalar, ışık ve ses duyarlılığı, hafıza problemleri ve duygu durum bozuklukları gibi yakınmalar görülür. Hastaların çoğu uzun süre tedavi gördükten sonra eski sağlıklarına kavuşurlar.
Hafif Şiddette Travmatik Beyin Hasarı
Bu tür beyin hasarına halk arasında sarsıntı deniyor ve travmatik beyin hasarı hastalarının büyük çoğunluğunu oluşturuyor. Spor sırasında düşme veya tartışma sırasında kafaya alınan darbeler sonucu oluşabilen bir beyin hasarı türüdür ve sonucunda kafa karışıklığı, baş ağrısı, bulantı/kusma, kulak çınlaması, baş dönmesi, yorgunluk, hafıza problemleri, konsantrasyon bozuklukları, uyku problemleri, denge problemleri gibi çeşitli yakınmalar oluşur bu yakınmalar çarpmanın hemen ardından veya birkaç gün içerisinde oluşabilirler.
Hafif travmatik beyin hasarı hastaları orta ve şiddetli travmatik beyin hasarı hastaları kadar günlük hayatlarını etkileyen sıkıntılar yaşamasalar da problemler yaşayabilirler ve bu durum psikososyal durumlarını da ciddi anlamda etkileyebilir. Genellikle uzun süren kalıcı etkiler bırakmaz ama eğer bu sarsıntılar tekrarlayıcı bir hale gelirse yani örneğin futbol oynuyorsanız ve kafasına sık sık top çarpıyorsa uzun vadeli bazı olumsuzluklar doğurabilir. Bu durumlarda tedavi uygulanmazsa uzun dönemde davranış bozuklukları, depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu ve hatta Demans gibi çeşitli sorunlarla karşılaşılabilir.
Travmatik beyin hasarını atlatmak için neler yapılabilir?
Aslında bu sadece travmatik beyin hasarı için değil hemen herkesin sağlıklı bir beyine kavuşmak için yapması gerekenler diyebiliriz.
- Bol bol yeşillik, taze sebze ve meyve ve protein içeren bir beslenme düzenine geçin.
- Düzenli egzersiz yaparak beyine giden kan akışını hızlandırın.
- Yoga/meditasyon ve dua ile stres kontrolünüzü sağlamaya çalışın.
- Yeni şeyler öğrenerek, puzzle ve bulmaca çözerek beyin jimnastiği yapın.
- Bol bol oksijen almaya özen gösterin.
Beyninize iyi bakmak kendinize yapabileceğiniz en büyük iyilik iken bir de travma sonrası beyin hasarı ile mücadele ediyorsanız beyninize iyi bakmak sizi hayata bağlayacaktır.
