Hepimiz farklı bireyleriz, acı tatlı farklı hayat yaşanmışlıklarımız, farklı duygularımız ve kişiliklerimiz var. Ama ortak bir amacımız da var, sağlıklı ağrısız bir hayat yaşamak. Biz belki hiç ağrı yaşamak istemiyoruz. Ama ağrı eğer yeni başlamış ise aslında vücudumuzun korunma mekanizması.
Vücudumuz harika düzenlenmiş bir fabrika gibi çalışıyor, ağrı da bize çalışan sistemde bir yerlerde problem olursa haber veriyor. Ama bazen vücutta sorun ortadan kalksa bile ağrı hissi algılamaya devam ediyoruz ya da hiç sorun olmadan sebepsiz vücut ağrı üretiyor ve bu ağrı sık olmaya başladığında problemler başlıyor.
Burada da bizim vücudumuz denen fabrikamızın ayarlarını kullanım kılavuzunu iyi okumamız, nerde hata yapıyoruz onu düzeltmemiz gerekli. Yaptığımız hatalardan biri beslenme düzenimiz. Bilinçli beslenmenin önemini daha önce yazılarımızda anlatmıştık. Özellikle yaşamımızı olumsuz etkileyen migren başağrıları ile baş etmemiz için beslenmede ne yapmalıyız ne yapmamalıyız konusu bir karmaşa içinde. Çok fazla bilgi kirliliği var.
Kişide migren başağrısı üç sebepten meydana geliyor, beyinde ağrıya hassas bölgelerde aşırı elektrik uyarı olması, beyinde damarların genişlemesi ve bazı iltihabi maddelerin ortaya çıkması. Başağrılarında bazen besinler bu üç sebepten birine yol açarak ağrıyı tetikleyebilirler. Beslenme çok fazla suçlanıyor ama her kişide aynı etkiyi yaratmıyor.
Süzme peynir tüketebilirsiniz
Başağrısında önem sırasına göre suçlanan besinler arasında en fazla süt ve süt ürünleri geliyor ve gerçekten ağrıları tetikleyebiliyorlar. Nasıl mı? Süt ürünleri bolca alerjen içeriyor ve migrenli kişiler alerjik hastalıklara daha yatkınlar. İnce bağırsaklarımızda Laktaz denilen bir enzim süt ürünlerinde bulunan Laktoz maddesini parçalıyor ve sindirmemizi sağlıyor.
Bu enzim bazı migrenli kişilerde yetersiz üretiliyor ve süt ürünlerini sindirmemizi zorlaştırıyor. Laktoz maddesi iyi parçalanamaz ve kalın bağırsaklarımızda bakterilerle etkileşince hazımsızlık, karın şişkinliği, gaz yakınmaları çekeriz. Beyin damarlarında da genişleme yaparak başağrısına neden olur. Eski kaşar veya tulum peyniri histamin ve tiramin denen maddeler içerir, bu maddeler hem beyin damarlarını genişletir hem de iltihap hücreleri ortaya çıkararak migren atağını tetiklerler.
Süzme peynir ise migrende rahatlıkla tüketilebilir böyle bir etkisi yoktur. Özellikle biz kadınlar diyet yaparken az yağlı süt tüketmeyi seviyoruz. Oysa migrende bilinenin aksine az yağlı süt daha güvenli değil, içinde bolca glutamik asit içerir ve bu da beyinde iltihap maddelerini tetikleyerek ağrı ataklarını başlatabilir.
Çikolata masum hatta yararı var
Çikolata bir diğer suçlanan gıdalar arasında, ama yanlış biliniyor. Çikolata tersine iltihap maddelerinin üretimini önleyerek ağrıyı dindirebilir ve aslında ağrı başlamadan önce çoğu migrenlide çikolata gibi tatlı yeme isteği biraz da koruyucudur. Ama bazı kişilerde sindirim sistemimizde mikrobiyata dediğimiz iyi huylu bakterilerin eksikliğinde, ağızda yerleşen bir bakteri çikolatayı yediğinizde onu parçalayarak kendine besin yapar.
Çikolata parçalanınca nitrit denen bir madde oluşur bu da beyin damarlarında genişleme yaparak ağrıyı tetikler. Ama dediğim gibi çikolata sadece sindirim mikrobiyatamız bozuk olduğunda migreni tetikliyor. Aslında migrende yararı daha fazla.
Yumurtanın beyazına dikkat
Gelelim yumurtaya… Bilinenin aksine yumurtanın sarısı değil beyazı migren ataklarını tetikliyor. Yumurta beyazında az yağlı sütteki gibi bolca glutamik asit maddesi var ve ayrıca piyasada çokça duyduğunuz MSG (monosodyum glutamat) benzeri etki gösteriyor ve iltihaba yol açarak migreni başlatıyor. MSG maddesine çok dikkat!
Özellikle çin yemeğinde bolca bulunan ve kanserojen etkisi yüksek MSG denilen katkı maddesi besinlerde lezzet verici özelliği için kullanılıyor. Şu yiyip de çok lezzetli yemeye doyamıyorum dediğiniz hamburgerlerde bile var. Son dönemde zararlı etkilerinden çokça bahsedilen MSG için kandırılmaya başlandık. Marketlerde paket üzerinde yazılan içeriklere dikkat edin artık MSG yazılmıyor, hidrolize bitkisel besin olarak yazılıyor. Aman dikkat!
Kahve yararlı ama…
Peki, kafeinde durum ne. Peşin peşin söyleyelim kafein migren ataklarında çok işe yarıyor. Kafeinli bir bardak kahve içtiğinizde beyinde hem ağrı ile genişleyen damarlar daralıyor hem de iltihap maddeleri kayboluyor. Böylece başağrısına iyi geliyor. Kafein sadece kahvede değiş siyah çay, kolalı içeceklerde de bulunur. Kahvenin kendisi değil sık kahve içenlerde (günde 3 fincandan fazla) kahve içmediğiniz dönemlerde vücut kahve istediği için başağrısı atakları oluyor. Yani sürekli kahve alışkanlığınızı azaltın ama ağrınız başladığında bir fincan kahve iyi gelecektir.
Öğün atlamayın
Beslenme düzeninizde 6 saatten daha fazla aç kalmamaya özen göstermelisiniz, bu yüzdendir ki oruç tutarken ilk günlerde migrenli kişiler başağrısı yaşarlar. Açlık kan şekerini düşürecek beyne enerji ihtiyacı gerekeceğinden beyin damarları önce daralarak besin için bolca kanın beyne ulaşmasını sağlayacak, ardından bu ihtiyacını karşılayınca da damarlar genişleyecek ama bu sırada başağrısı atakları olacaktır. Yoğun iş temponuzda öğün atlamamaya öğünlerde yüksek karbohidratlı işlenmiş şeker tüketmemeye dikkat etmelisiniz.
Susuzluk başağrısının en sık sebeplerinden
Tüm bu besinlere dikkat ederken su tüketimini unutmayalım. Beynimizin yüzde 80’i sudan oluşuyor, beyin susuz kaldığını hissedince iltihap maddeleri salgılıyor ve bu da başağrına neden oluyor. Günde ortalama kilogram başına 30 mililitre su tüketmelisiniz.
